-
1 агу бирү
дать яд (я́ду); трави́ть, отравля́ть/отрави́ть (я́дом) (грызунов, насекомых-паразитов, человека) -
2 агу
I неперех.1)а) течь (о реке, воде в ней и т. п.) утека́ть, уте́чь (о жидкости из сосудов с худым дном, зерне из дырявого мешка и т. п.) || тече́ние, уте́чкасуның агуын күзәтү — наблюда́ть тече́ние воды́ (за тече́нием воды́; как течёт вода́)
аккан сулар кире кайтмый — (песня, посл.) уте́кших вод не возврати́ть (т. е. прошлого не вернуть)
торба шартлап нефть агу — уте́чка не́фти че́рез ло́пнувшую трубу́
б) протека́ть/течь || протека́ние (посереди́не, ми́мо чего́)авыл уртасыннан агып торган инеш — речу́шка, кото́рая протека́ет посереди́не дере́вни
су буаның өстеннән ага — вода́ перетека́ет (идёт, пошла́) че́рез плоти́ну
2)а) течь, струи́тьсяаның тамырларында аучы каны ага — в его́ жи́лах струи́тся (течёт) охо́тничья кровь
б) течь, идти́/пойти́ (о слюне, крови из пореза и т. п.); вытека́ть/вы́течь, выделя́ться/вы́делиться (о гное и т. п.); струи́ться, течь (идти́) струёй (стру́йкой) (о крови, выдаиваемом молоке и т. п.) || тече́ние, вытека́ние, выделе́ниекан агуын туктату — останови́ть кровотече́ние
3)а) течь, стека́ть/стечь, сбега́ть/сбежа́ть (о дождевой воде с плаща, с крыши, по окну, стеклу, крыше; о поте со лба, по щекам; о слезах по лицу и т. п.); струи́ться, ли́ться, кати́ться (о ручье, обильных слезах и т. п.) || тече́ние, стека́ние, сток, сбега́ниетир шундый ага... — пот так и льёт (ка́тится, струи́тся)...
чишмә чылтырап ага — зво́нко струи́тся руче́й
б) идти́ (пойти́, хлеста́ть) пото́ком, хлеста́ть (о крови; о потоке воды, вулканической лаве и т. п.) || пото́к4) натека́ть/нате́чь; набежа́ть ( о берёзовом соке) || натека́ниекәрәздән ярты савыт бал аккан — из сот натекло́ полми́ски мёда
өстәл астына бераз сөт аккан — под стол натекло́ немно́го молока́
5) течь, сы́паться (о зерне из бункера, песке, муке и т. п.); сы́паться (течь) струёй (стру́йкой), струи́ться, поструи́ться ( о муке)комбайн бункерыннан ашлык ага — из бу́нкера комба́йна сы́плется зерно́
6) плыть (поплы́ть, идти́/пойти́, дви́гаться/ дви́нуться) по тече́нию (о брёвнах, масляных пятнах на воде, плотах, льдинах и т. п.)боз күптән ага инде — лёд уже́ давно́ идёт (пошёл)
7) плыть/поплы́ть, течь/поте́чь, нести́сь/понести́сь (об облаках и т. п.) || пото́кболытларның тиз агуы — облака́ бы́стро несу́тся (теку́т); бы́стрый пото́к облако́в
көчле яңгыр ташкыныннан күп каралтылар акты — ли́вневым пото́ком бы́ло снесено́ (унесено́) мно́го строе́ний
9) вытека́ть/вы́течь (о внутренностях задранного зверем животного, о глазах и т. п.) || вытека́ниеяраланган күзе аккан аның — ра́неный глаз у него́ вы́тек
10) протека́ть/проте́чь, течь, подтека́ть, дава́ть (дать) течь (о худом ведре, рассохшейся кадушке, новой лодке и т. п.) || проте́чка, течь, протека́ниекисмәкнең агуын туктату — останови́ть течь в каду́шке
11) перен. течь, протека́ть/проте́чь, идти́, плыть (о времени, жизни, годах и т. п.); утека́ть/уте́чь; бежа́ть || тече́ние, ход; бегкөннәрнең үз көенә генә агуы — разме́ренное тече́ние дней (бу́дней); разме́ренный ход дней
12) перен. та́ять, плыть, уплыва́ть/уплы́ть (о деньгах и т. п.) || та́яниеакча ага гына, кая киткәнен дә белмәссең — де́ньги так и та́ют (уплыва́ют) неизве́стно куда́
13) перен. притека́ть, течь, плыть (о деньгах, денежных поступлениях, доходах и т. п.)акча ага гына ул кооперативка — де́ньги так и теку́т в э́тот кооперати́в
•- ага торган
- агып алу
- агып бетү
- агып йөрү
- агып керү
- агып килү
- агып китеп бару
- агып китү
- агып тору
- агып төшү
- агып утыру
- агып чыгу
- агып чыккан җир
- агып чыга торган җир
- агып яту
- акмый торган••II сущ.акмаса да тама — ко́е-что (нет-нет да) (и) перепада́ет, "ка́пает" понемно́гу (понемно́жку), хоть немно́го (немно́жко, понемно́гу) да перепада́ет (достаётся, мо́жно поживи́ться)
1) яд (змеиный, пчелиный, растительный, химический); отра́ва (для тараканов, от мышей); протрави́тель ( для семян)даруга китә торган агулар — я́ды, иду́щие на лека́рства
агачка агу сиптерү — опры́скивать де́рево я́дом
күсе агуы — крыси́ный яд; отра́ва для (от) крыс
2) перен. яд (чьего-л. едкого замечания, сплетни), отра́ва, дурма́н (расистской идеологии, фашистской пропаганды, национализма, шовинизма); зе́лье прост. (об алкоголе, табаке, знахарских снадобьях, а тж. о зловредном человеке и т. п.)аракы ул - агу — во́дка - э́то яд (отра́ва, зе́лье)
•- агу бирү- агу кайтаргыч
- агу уты
- агу химикат
- агу эчү••агу чәчү — источа́ть (источи́ть, распространя́ть/распространи́ть, се́ять) яд; язви́ть; злопыха́тельствовать/ позлопыха́тельствовать
-
3 кан
сущ.1) кровь || кровяно́й; кровено́сныйак кан тәнчекләре (бөртекләре) — бе́лые кровяны́е тельца́
кан группасы — гру́ппа кро́ви
күп кан югалту — потеря́ть мно́го кро́ви
артерия каны — артериа́льная кровь
2) перен. кровь ( о близком кровном родстве)ата-баба каны — кровь отцо́в и де́дов
•- кан агу- кан агып тору
- кан агучанлык
- кан агучылык
- кан азлык
- кан алдыру
- кан басымы
- кан бирү
- кан бирүче
- кан йөреше
- кан әйләнеше
- кан кардәш
- кан кардәшлеге
- кан кызыл
- кан кебек кызыл
- кан килү
- кан китү
- кан сарку
- кан күрү
- кан салу
- кан сыегаю
- кан тамчысы
- кан тамыры тыгылу
- кан төсе
- кан үче••кан агулау — см. кан бозу
кан аралаш яшь — крова́вые слёзы
кан белән түләү — отда́ть (поже́ртвовать) жизнь (за что-л.)
кан белән язу — писа́ть кро́вью (се́рдца)
кан бутау (катыштыру) — кровосмеше́ние
кан дошманы — кро́вный враг
кан елау — го́рько пла́кать, пла́кать горю́чими слеза́ми
кан йоту — се́рдце кро́вью облива́ется
кан кайнату — раздража́ть, злить, серди́ть, нерви́ровать (кого-л.)
кан калтырау — дрожа́ть от стра́ха, стра́шно боя́ться
кан качу — си́льно побледне́ть
кан кою (түгү) — лить (пролива́ть) кровь (за кого-л.)
кан коюлы (коешлы, койгыч) — см. канкойгыч
кан кызу — разгорячи́ться, вспыли́ть
кан тарату — уси́лить, активизи́ровать кровообраще́ние
кан ягу — придира́ться
канга бату — купа́ться (утопа́ть) в крови́
канга сусаган — кровожа́дный, жа́ждущий кро́ви
канга тоз салу (сибү) — по́ртить кровь, испо́ртить мно́го кро́ви
канга төшү — вы́мотать ду́шу
канны корыту — по́ртить кровь, отравля́ть жизнь (кому-л.), му́чить, изводи́ть (кого-л.)
кан(ны) кыздыру — волнова́ть, раздража́ть, нерви́ровать (кого-л.)
канын сыгу — см. кан эчү
- кан бозу- кан йөгерү
- кан бәрү
- кан кайнау
- кан уйнау
- кан кату
- кан корыту
- кан саву
- кан савылу
- кан эчү
- канына сеңгән
- канында булу -
4 көчле
1. прил.1) си́льный, кре́пкий, здоро́вый ( физически)көчле куллар — си́льные ру́ки
көчле организм — кре́пкий органи́зм
көчле көрәшчеләр — си́льные (здоро́вые) борцы́
2) си́льный, сме́лый, сто́йкийкөчле җитәкче — си́льный руководи́тель
көчле шәхес — си́льная ли́чность
көчле характер — сто́йкий хара́ктер
көчле карар кабул итү — приня́ть сме́лое реше́ние
3) в разн. знач. си́льный, могу́чий, могу́щественный, мо́щныйкөчле халык — могу́чий наро́д
көчле дәүләт — си́льное госуда́рство
көчле трактор — мо́щный тра́ктор
көчле ток — си́льный ток; то́ки высо́кой частоты́
көчле һөҗүм — мо́щный уда́р, нападе́ние
4) бога́тый, зажи́точный, состоя́тельныйкөчле хуҗалык — бога́тое (состоя́тельное) хозя́йство
5) си́льный, кре́пкий; гро́мкий (значительный по степени проявления) (ветер, пожар, голос, шум и т. п.)көчле салкын — кре́пкий моро́з
көчле яктылык — си́льный (ре́зкий) свет
көчле авырту — си́льная боль
көчле тәэсир — си́льное впечатле́ние
6) бу́рный, си́льныйкөчле язгы ташкын — бу́рный, весе́нний пото́к
көчле революция дулкыны — бу́рная революцио́нная волна́
көчле кул чабулар — бу́рные аплодисме́нты
7) си́льный, ве́ский, убеди́тельный, основа́тельныйкөчле дәлилләр — убеди́тельные (ве́ские) до́воды
8) си́льный, де́йственныйкөчле идеологик корал — де́йственное идеологи́ческое ору́жие
көчле тәнкыйть — си́льная кри́тика
көчле йогынты ясау — оказа́ть де́йственное влия́ние
9) кре́пкий, сильноде́йствующий (уксус, табак, запах)көчле дару — сильноде́йствующее лека́рство
10) си́льный, интенси́вныйкөчле үсеш — интенси́вное разви́тие ( экономики)
тупка тоту бик көчле булды — артобстре́л был о́чень интенси́вным
11) си́льный, хоро́ший, тала́нтливый, све́дущий, осведомлённыйкөчле сүз остасы — тала́нтливый ма́стер сло́ва ( о писателе)
көчле рәссам — тала́нтливый худо́жник
көчле укучы — си́льный учени́к
2. нареч.көчле тарихчы — све́дущий исто́рик
1) в разн. знач. си́льно, кре́пко; гро́мкокөчле сугу — уда́рить си́льно
бер-берсен көчле яраталар — кре́пко лю́бят друг дру́га
тавышы көчле яңгырый — го́лос звучи́т гро́мко
2) бу́рно, си́льнодискуссия бик көчле үтте — диску́ссия прошла́ о́чень бу́рно
көчле агу — течь бу́рно
3) ве́ско, убеди́тельно, основа́тельнокөчле җавап бирү — отвеча́ть ве́ско (убеди́тельно)
4) си́льно, хорошо́; тала́нтливомәкалә көчле язылган — статья́ напи́сана тала́нтливо
көчле уку — учи́ться хорошо́
борынгы тарихны көчле белә — хорошо́ зна́ет дре́внюю исто́рию
•- көчле рәвештә••көчле ихтыярлы — волево́й, си́льной во́ли ( о человеке)
көчле як — си́льная сторона́ (кого, чего-л.)
-
5 күз
сущ.1) глаз, о́ко уст. и поэт.матур зәңгәр күзләр — краси́вые голубы́е глаза́
кылый күз — раско́сые глаза́
күзләр яшьләнү — появле́ние слёз на глаза́х
күз авырулары — глазны́е боле́зни
күз даруы — глазны́е ка́пли
күз клиникасы — глазна́я кли́ника
күз - күңелнең көзгесе — (погов.) глаза́ - зе́ркало души́
күз күрә дә, буй җитми — (посл.) ви́дит о́ко, да зуб неймёт
ышанма күзеңә, ышан сүземә — (погов.) не верь (свои́м) глаза́м, верь (мои́м) слова́м
күзләр матурны, иреннәр татлыны ярата — (посл.) глаза́ лю́бят краси́вое, уста́ - сла́дкое
2) зре́ние, глаз || зри́тельныйүткен күз — о́стрый (намётанный) глаз
тәҗрибәле күз — о́пытный глаз
күз күреме — по́ле зре́ния, кругозо́р
күздән югалу — исче́знуть из по́ля зре́ния
күз алдану — обма́н зре́ния, опти́ческий обма́н
күз хәтере — зри́тельная па́мять
3) взгляд, взоркүз йөртеп чыгу — обвести́ взгля́дом, оки́нуть взо́ром
күзләр белән озатып калу — провожа́ть взгля́дом
күзләрне еракка төбәү — устреми́ть взо́ры вдаль
4) перен.; разг. глаз (надзор, просмотр)балаларга ана күзе кирәк — де́тям ну́жен матери́нский глаз
монда җаваплы кеше күзе җитми — здесь не хвата́ет глаз отве́тственного лица́
һәр җирдә аның үз күзе — везде́ у него́ свой глаз
5) ушко́ ( иголки)йозак күзе — ушко́ замка́
6) дыра́, отве́рстие, проу́шинабалта күзе — проу́шина топора́
7) глазо́к ( двери)8) разг. звено́, глазо́к (окна, рамы)9) пе́тля́ ( на вязальных изделиях)күз төшерү — спусти́ть пе́тлю
10) яче́йка, ячея́җәтмә күзенә эләккән балык — ры́ба, застря́вшая в яче́йках се́ти
кәрәз күзе — со́товая ячея́
11) бот. глазо́к (у картофеля, деревьев, растений)12) перен. я́мка ( в каше для масла)13) ме́лкая полынья́ ( на поверхности льда)14) в притяж. ф. обозначает место, подвергающееся сильному воздействию солнца, ветра и т. п., или середину, центр чего-л.җил күзенә утыру — сесть в са́мое ве́треное ме́сто
күлләвекнең күзенә басу — наступи́ть в са́мую середи́ну лу́жи
15) по́ры (у сыра, хлеба); см. тж. күзәнәк 5)17) в знач. нареч.; в исх. п.; разг. күзеннән до краёв, до́верху ( о жидкости в сосуде); см. тж. мөлдерәмә18) в знач. нареч.; в направит. п.; разг. күзгә на вид, со стороны́күзгә бик таза — на вид о́чень здоро́вый
халык күзендә — в глаза́х люде́й, пе́ред наро́дом
•- күз агу- күз агы
- күз алмасы
- күз бәйләш
- күз врачы
- күз кабагы
- күз карасы
- күз карашы
- күз койрыгы
- күз күрмәү
- күз күрмәс булу
- күз кысу
- күз мускулы
- күз нуры
- күз талдыру
- күз талу
- күз тәбә
- күз томалану
- күз төбе
- күз үләне
- күз уты
- күз чокыры
- күз чыгару
- күз ясмыгы
- күз ялтыравыгы
- күз яше
- күз яше юлы
- күз яшь бизләре
- күзгә ак төшү
- күзгә күренми торган
- күзгә күренмәслек
- күзе китү
- күзеннән итү
- күзләр йомылу••күз агы белән карау — посмотре́ть зло́бно, вражде́бно
күз агы кебек саклау — бере́чь как зени́цу о́ка
күз алакаю — см. күз алару 1)
күз аларту — прост. стро́ить гла́зки (кому-л.)
күз алды (аллары) караңгылану (томалану, чуарлану) — помути́ться в глаза́х (от волнения, бессилия и т. п.)
күз алдына килү (килеп басу) — ожива́ть (ожи́ть, встава́ть/встать) пе́ред глаза́ми; предста́ть пе́ред глаза́ми
күз алдына китерү (китереп бастыру) — предста́вить, вообрази́ть
күз алдында чуалу — верте́ться на глаза́х (пе́ред глаза́ми); лезть в (на) глаза́
күз алдыннан уздыру (кичерү) — предста́вить мы́сленно
күз алдыннан узу (кичү) — промелькну́ть пе́ред глаза́ми
күз алмашу (алышу) — обменя́ться взгля́дами
күз артында — за глаза́, загла́зно
күзе астында — под (чьим-л.) наблюде́нием (контро́лем); в прису́тствии (кого-л.)
күз атып йөрү — быть влюблённым (в кого-л.)
күз ачарлык түгел — см. күз ачкысыз
күз ачып күз йомганчы — не успе́ть гла́зом моргну́ть; в мгнове́ние о́ка; вмиг
күз(ләр) әлҗе-мөлҗе килү — в глаза́х потемне́ло (помути́лось), в глаза́х ряби́т
күз әшнәлеге (танышлыгы) — случа́йное знако́мство, ша́почное знако́мство
күз бәйләнү — смерка́ться, темне́ть
күз бәйләү — см. күз буу
күз(ләр) белән ашау — есть (поеда́ть, пожира́ть) глаза́ми
күз белән сөзү — впе́риться
күз(не) бетерү (бетәштерү) — ослабля́ть/осла́бить зре́ние, по́ртить, испо́ртить зре́ние
күз буяу — втира́ть/втере́ть очки́; пуска́ть/пусти́ть пыль в глаза́; зама́зать глаза́ (кому-л.) прост.
күз буяучылык — очковтира́тельство
күз дә йоммау — и глаз не сомкну́ть
күз дә йоммыйча — и гла́зом не моргну́в
күз дә каш урынына күрү — леле́ять, оберега́ть
күз(ләр) дүрт булу — широко́ раскры́ть глаза́, вы́таращить, вы́лупить глаза́ (от удивления, изумления или страха)
күз җиткән кадәр — наско́лько хвата́ет глаз; куда́ достига́ет взгляд
күз җитмәгән — далёкий, незнако́мый, неизве́стный (о землях, крае, стране)
күз җитмәслек — необозри́мый, неогля́дный
күз иләге аша үткәрү — прочита́ть внима́тельно, крити́чески (книгу, рукопись, статью и т. п.)
күз (дә) иярмәү — де́лать (что-л.) ло́вко, прово́рно (букв. гла́зом не уследи́ть; глаза́ не поспева́ют за чем-л.); спо́риться в рука́х (у кого-л.), скор на́ руку
күз иярмәс(лек) тизлек белән — молниено́сно, мгнове́нно; с молниено́сной быстрото́й
күз йомдыру — обмишу́лить
күз йомып алу — вздремну́ть, прикорну́ть
күз йомып йөрү (тору) — смотре́ть сквозь па́льцы (до поры до времени)
күз йомып калу — проморга́ть, прозева́ть
күз йомып та табу — находи́ть (найти́) с закры́тыми глаза́ми (т. е. хорошо знать местонахождение кого, чего-л.)
күз йөгертү (йөгертеп чыгу) — просмотре́ть бе́гло (пове́рхностно), пробежа́ть глаза́ми
күз (кабагы) тарту — подёргивание ве́ка (по суеверию: к радости или к неприятности)
күз камашу — см. күз чагылу
күз карасы кебек асрау — бере́чь, леле́ять, носи́ть на рука́х (кого-л.)
күз карасы кебек (күз карасыдай) саклау — бере́чь (храни́ть) как зени́цу о́ка; бере́чь пу́ще гла́за (кого-л., что-л.); леле́ять, пе́стовать (кого-л.)
күз карашка — на вид, вне́шне
күз качыру — скрыва́ться, не пока́зываться
күз күргән якка — куда́ глаза́ глядя́т; на все четы́ре сто́роны
күз күреме җирдә, күз күремендә — ско́лько досту́пно гла́зу
күз күреме җиткән кадәр — в преде́лах обозрева́емости (досяга́емости)
күз күреме җитмәслек — необозри́мый, необъя́тный
күз күрер (әле) — ви́дно бу́дет, посмо́трим
күз күрмәгән — незнако́мый, неизве́стный
күз күрмәгән, колак ишетмәгән — неви́данный, неслы́ханный (доселе)
күз күрмәс, колак ишетмәслек (җир) — далёкий, да́льний ( край)
күз кысышу — переми́гиваться, подмигну́ть друг дру́гу
күз(ләр) мәңгегә йомылу — засну́ть (усну́ть) ве́чным (моги́льным, после́дним) сном
күз нуры түгү — о напряжённой работе, связанной со зрением
күз очы белән, күз очтан — см. күз кырые белән генә
күз салгалау — посма́тривать, погля́дывать
күз сирпү (сирпеп алу) — метну́ть взгляд (из-под брове́й); бро́сить бы́стрый взгляд
күз суын түгү — см. күз яше түгү
күз(ләр) сүнү — поту́хнуть, потускне́ть, поблёкнуть ( о глазах)
күз терәге — опо́ра, наде́жда (чья-л.) (единственный человек, на которого вся надежда)
күз терәп — с наде́ждой
күз тимәсен (тия күрмәсен) — как бы не сгла́зить
күз томалау — надева́ть шо́ры на глаза́; отводи́ть глаз
күз төшерү — броса́ть (бро́сить, кида́ть/ки́нуть) взгляд (на кого, что-л.)
күз тышта калу — (букв. оста́вить глаза́ на у́лице) не ви́деть помеще́ние пока́ глаза́ не привы́кнут
күз уйнату — стро́ить гла́зки
күз уңында тоту — см. күздә тоту 1)
күз үлчәме (үлчәве) — глазоме́р
күз җиткән кадәр — наско́лько хвата́ет глаз; куда́ достига́ет взгляд; күз җитмәслек необозри́мый, неогля́дный
күз чамасы белән — на глазо́к, на глазоме́р
күз(ләр) чекерәю — см. күз акаю
күз(ләр) чуарлана — в глаза́х ряби́т
күз чыга язу — прогляде́ть (просмотре́ть) все глаза́
күз чыгу — осле́пнуть, лиши́ться глаз
күз яздырып — скры́тно; та́йно
күз яктысында — пока́ ви́дно, пока́ не стемне́ло; за́светло
күз яше (яшьләре) белән — в слеза́х (просить, умолять)
күз яше (яшьләре) төшәчәк (тотачак) — отолью́тся (чьи-л.) слёзы (слёзки) (кому-л.)
күз яше кою — утопа́ть в слеза́х
күз яшенә буылу (тыгылу, төелү) — глота́ть слёзы
күз яшьләренә ирек бирү — дать во́лю слеза́м, лить слёзы в три ручья́
күзгә алырлык — заслу́живающий внима́ния
күзгә бәрелү (ташлану) — броса́ться (кида́ться) в глаза́
күзгә бәреп (бәрелеп) тору — бить в глаза́, ре́зать глаза́ (глаз)
күзгә ике булып күренү — двои́ться в глаза́х
күзгә йокы кермәү — не сомкну́ть глаз
күзгә карап көлү — смея́ться в глаза́ (издеваться, оскорблять)
күзгә карап җан сату — врать как си́вый ме́рин
күзгә керерлек (керердәй) булып — при́стально (смотреть на кого-л.)
күзгә кереп бару (керергә тору, керәм дип тору) — лезть на глаза́ (привлекать к себе чьё-л. внимание)
күзгә керү — лезть в глаза́ ( стараться быть замеченным)
күзгә көл сибү — пуска́ть/пусти́ть (кому-л.) пыль в глаза́
күзгә көя булу — см. күз көеге булу
күзгә күзне куеп — с гла́зу на глаз
күзгә күренеп — (пря́мо) на глаза́х, заме́тным о́бразом
күзгә күренеп калу (китү) — показа́ться (появи́ться) в по́ле зре́ния; промелькну́ть
күзгә (дә) күренмәү — не пока́зываться на глаза́; не пока́зывать и но́са
күзгә терәү (сугу) — одура́чить, оста́вить в тру́дном положе́нии
күзгә төртелү (бәрелү, бәрелеп тору) — броса́ться в глаза́; коло́ть глаза́, мозо́лить глаза́
күзгә төтен җибәрү — пусти́ть в глаза́ пыль (дым)
күзгә төшкән чүп (ак) кебек — как бельмо́ на глазу́
күзгә эләрлек — досто́йный внима́ния
күзгә яшь тыгылу — слёзы подступи́ли к го́рлу
күздә тотылу — име́ться в виду́
күздә ут уйнау (кабыну, яну), күзләре ут уйнау — глаза́ разгоре́лись; глаза́ искря́тся
күздә чүп булып тору — мозо́лить глаза́ (кому-л.) прост.
күздән очкыннар чәчү — сверка́ть/сверкну́ть (мета́ть мо́лнии) глаза́ми (на кого-л.)
күздән пәрдә ачылган кебек булу — сло́вно (то́чно) пелена́ с глаз спа́ла
күздән югалту — потеря́ть из ви́ду
күздән югалу (юк булу) — уйти́ (вы́пасть, исче́знуть) из по́ля зре́ния
күзе атылып чыгарга тора — глаза́ на лоб вы́лезли, глаза́ вы́лезли из орби́т
күз(ләр)е дә йөз(ләр)е — на глаза́х; см. тж. күз алды
күзе очлы — ос́трый на глаз (глаза́)
күз(ләре)е тоз булу — ждать не дожда́ться, прогляде́ть (вы́смотреть) все глаза́
күзе туймас (кеше) — ненасы́тный, жа́дный, а́лчный (человек)
күзе тую — насы́титься (чем-л.); удовлетвори́ться
күзе чыккан — быва́лый, о́пытный (в каком-л. деле); вида́вший ви́ды
күзләре чыксын! — чтоб его́ глаза́ ло́пнули! чтоб ему́ бы́ло пу́сто!
күз(ләр)е әйтеп тора — по глаза́м ви́дно
күзе җете — хорошо́ ви́дит, зре́ние хоро́шее
күз(ләр)ем күрмәсен иде — глаза́ бы мои́ не ви́дели (не гляде́ли)
күзем (чәчрәп) чыксын! — пусть глаза́ мои́ ло́пнут!
күземнән югал — прост. с глаз доло́й
күземә күренмә(гез) — вон отсю́да, с глаз доло́й
күзен алу — отвести́ взгляд, пря́тать глаза́
күз(ләр)ен зур итеп ачу — де́лать больши́е (кру́глые) глаза́, смотре́ть больши́ми глаза́ми (на кого, что-л.)
күз(ләр)ен йомдыру — закры́ть глаза́ ( умирающему)
күз(ләр)ен мөлдерәтеп (тутырып) карау — смотре́ть сквозь слёзы (печа́льно)
күз(ләр)ен сөзеп карау — смотре́ть, посмотре́ть исподло́бья
күзен томалау — закры́ть глаза́ (кому-л.)
күзен чыгарганчы (әйтү) — сказа́ть пря́мо в глаза́; ре́зать пра́вду-ма́тку в глаза́
күзен чыгару — вы́колоть глаз, вы́бить глаз, ослепи́ть
күзеннән агыза да тора — глаза́ на мо́кром ме́сте; глаза́ не просыха́ют
күзеннән ут уйнату (чәчү) — пронзи́ть жгу́чим взгля́дом
күзенә басу — угада́ть то́чно
күз(ләр)енә йотылу (текәлү) — при́стально смотре́ть в глаза́ (кому-л.); впе́риться глаза́ми
күзенә каратып тоту — приворожи́ть
күзенә керергә тырышу — добива́ться расположе́ния (кого-л.); стреми́ться понра́виться (кому-л.); лезть на глаза́ (кому-л.)
күзең чыкканмы (әллә)! — прост. осле́п, что ли!
күзләр мәңгегә (мәңгелеккә) йомылу — засну́ть (усну́ть) ве́чным (моги́льным, после́дним) сном
күз(не) алмау — не своди́ть (спуска́ть) глаз
күз(ләр)не ачык тоту, күзне ачып йөрү — быть осторо́жным (осмотри́тельным), внима́тельным; гляде́ть в о́ба
күз(ләр)не гарешкә терәп — упова́я на бо́га
күзне йомып — с закры́тыми глаза́ми; не размышля́я, недо́лго ду́мая
күз(не) йөртү (йөгертү) — оки́нуть взгля́дом, пробежа́ть глаза́ми
күз(ләр)не кан басу (кан алу) — налива́ться кро́вью ( о глазах); рассвирепе́ть
күз(ләр)не кая яшерергә белмәү — не знать, куда́ глаза́ дева́ть/деть
күзне күзгә текәп (төбәп, терәп) — впе́рившись глаза́ми друг в дру́га (разговаривать, стоять и т. п.)
күз(ләр)не чагырайту — вы́таращить глаза́
күз(ләр)не челәйтү (челәйтеп карау) — смотре́ть (наблюда́ть, глазе́ть прост.) вы́таращенными глаза́ми (вы́таращив глаза́)
күз(ләр)не челт-челт йому — хло́пать глаза́ми
күз(ләр)не шар итеп ачу — вы́таращить (вы́пучить) глаза́ (от удивления, изумления или испуга)
- күз акаю- күз алару
- күз алды
- күз алдында
- күз алдыннан китмәү
- күз аллары караңгылану
- күз ату
- күз ачкысыз
- күз ачтырмау
- күз дә ачтырмау
- күз ачылу
- күз бетү
- күз бетәшү
- күз буу
- күз буучы
- күз йому
- күз калмау
- күз көеге
- күз көеге булу
- күз күгәрү
- күзләр күгәрү
- күз күргән
- күз кызу
- күз кырые белән генә
- күз кырые белән карау
- күз кырые белән генә карау
- күз чите белән карау
- күз койрыгы белән карау
- күз маңгайга менү
- күзләр маңгайга менү
- күз нурым
- күз өстендә каш кебек
- күз өстендәге каштай
- күз салу
- күз ташлау
- күз тию
- күз тидерү
- күз тигезү
- күз тону
- күзләр тону
- күз тоткан
- күз тотып йөргән
- күз төшү
- күзләр уйнау
- күз ут булу
- күзләр ут булу
- күз үлчәме белән
- күз үлчәве белән
- күз җитү
- күз чагылу
- күзләр чагылу
- күз шар булу
- күзләр шар булу
- күзләр шардай булу
- күзләр шарланып китү
- күз эленү
- күз явын алу
- күз явын алып тору
- күз явын алырлык
- күз яше түгү
- күзгә ак-кара күренмәү
- күзгә карап
- күзгә күренү
- күзгә ташлану
- күзгә төрткесез караңгы
- күзгә чалыну
- күздә тоту
- күздән калу
- күздән кичерү
- күздән уздыру
- күздән үткәрү
- күздән төшерү
- күздән төшү
- күздән утлар күренү
- күзгә утлар күренү
- күздән ычкындырмау
- күздән югалтмау
- күздән яздырмау
- күздән язу
- күзе ачылмаган
- күзе ачык
- күзе тону
- күзләре тону
- күзе яшьле
- күзләре яшьле
- күзен бәйләү
- күзләрен бәйләү
- күзен тозландырып
- күзләрен тозландырып
- күзне тозландыру
- күзенең агын әйләндереп карау
- күзең тишелеп чыккыры
- күзне камаштыру
- күзләрне камаштыру
- күзне кыздыру
- күзне кызыктыру
- күзләрне кыздыру
- күзләрне кызыктыру
- күзне текәү
- күзне төбәү
- күзне уйнату
- күзләрне уйнату
- күзне чагылдыру
- күзләрне чагылдыру
- күзне чагылдырырлык
- күзләрне чагылдырырлык
- күз тоту
- күзгә бәреп әйтү
- күзгә төртеп әйтү -
6 у
I подр.(обычно произносится протяжно у-у, у-у-у)1) вою, завыванию, гудению (ветра)2) вою зверей, собакиII межд.(обычно произносится протяжно у-у, у-у-у)1) выраж. укоризну, угрозу, негодование уу, усал! — у, злы́день!
у, бирән — ! у, обжо́ра!
2) выраж. испуг, страх и т. п. у-у, о-о, ойу-у-у, нинди куркыныч — ! О-о, како́й стра́шный!
у-у, нинди биек — ! о-о, как высоко́!
у-у, озын икән — ой, како́й дли́нный!
у-у, кара ничек карый — ! у-у, как (на меня́) смо́трит!
3) выраж. одобрение, восторг, восхищение, удивление у-у, ой, о-о, ого́у-у, нинди яхшы — ! ой, как хорошо́!
у-у, Равил дә монда икән — ! о-о, ока́зывается и Рави́ль здесь!
у-у, соңга калабыз — ! ой, опа́здываем!
III сущ.; диал.у, рәхәт — ! ой, как хорошо́!
1) яд, отра́васм. тж. агу2) по́рча ( насланная со стороны) -
7 үтергеч
прил.1) уби́йственный, убива́ющий; смерте́льный, смертоно́сный; сокруши́тельныйүтергеч удар — смертоно́сный уда́р
үтергеч ут ачу — откры́ть сокруши́тельный ого́нь
үтергеч агу — смертоно́сный яд
2) перен. неприя́тный, губи́тельный, уби́йственныйүтергеч хәбәр — неприя́тное изве́стие
үтергеч климат — губи́тельный кли́мат
үтергеч эч пошу — уби́йственная тоска́
3) перен. уби́йственный, беспоща́дный, уничтожа́ющийүтергеч эсселек — беспоща́дная жара́
үтергеч тәнкыйть — уничтожа́ющая кри́тика
кешегә үтергеч бәя бирү — дать челове́ку уби́йственную оце́нку
үтергеч сүз — беспоща́дное (уничтожа́ющее) сло́во
См. также в других словарях:
тәгәрәү — ф. 1. Берәр якка әйләнә әйләнә хәрәкәт итү (түгәрәк, шар сыман әйберләр тур.) күч. Бушлыкта, күктә хәрәкәт итү (ай, кояш һ. б. тур.) 2. (Тәгәрмәчләргә утыртылган арба, поезд, машина һ. б. ш.) билгеле бер юнәлештә хәрәкәт итү, бару. күч. сөйл. Бик … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәгәрләү — ф. 1. Берәр якка әйләнә әйләнә хәрәкәт итү (түгәрәк, шар сыман әйберләр тур.) күч. Бушлыкта, күктә хәрәкәт итү (ай, кояш һ. б. тур.) 2. (Тәгәрмәчләргә утыртылган арба, поезд, машина һ. б. ш.) билгеле бер юнәлештә хәрәкәт итү, бару. күч. сөйл. Бик … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җибәрү — 1. Билгеле бер урынга берәр йомыш яки максат белән кем. б. озату. Юнәлеш бирү, билгеле бер юнәлеш буенча озату. Нин. б. эшкә билгеләү, шул эшкә озату 2. Китәргә мәҗбүр итү, куу. Билгеле бер яшәү урыныннан, илдән еракка куу, сөрү 3. хат җ. сүз җ.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чебен — 1. Ике канатлылар отр. булган бөҗәк 2. күч. Кыска гына казыкчык башына куелган чүрәкәйне (чебенне) таяк белән бәреп төшерүдән торган балалар уены. ЧЕБЕН ГӨМБӘСЕ – Ак таплар төшкән җете кызыл (сирәгрәк саргылт көрән) эшләпәле, нечкә озын саплы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шылдырау — Саңгыраурак чылтырау тавышы чыгару (артык сай булмаган су агу тавышын бирә) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
